Dư thừa nội tiết tố nữ (estrogen) là tình trạng cơ thể sản xuất hoặc hấp thụ quá nhiều estrogen so với mức cân bằng cần thiết, gây ra sự mất ổn định hormone. Nguyên nhân có thể xuất phát do rối loạn nội tiết, chế độ ăn uống không khoa học hay các tác động từ môi trường. Thừa estrogen có thể dẫn đến tăng cân, suy giảm ham muốn, rối loạn kinh nguyệt, thậm chí làm tăng nguy cơ ung thư.
Dư thừa nội tiết tố nữ (estrogen) là gì?
Dư thừa nội tiết tố nữ xảy ra khi nồng độ hormon estrogen trong cơ thể tăng cao hơn so với mức bình thường, gây ra tác động tiêu cực đến sức khỏe tổng thể cũng như sức khoẻ tâm sinh lý.
Estrogen là hormon sinh dục nữ nhưng cũng tồn tại trong cơ thể nam giới. Trong cơ thể nữ giới, hormon estrogen có vai trò quan trọng giúp ổn định chu kỳ kinh và tăng cường sức khỏe sinh sản. Trong khi đó, ở nam giới, hormon estrogen có ảnh hưởng tới sức khoẻ và hoạt động sinh dục cũng như sức khoẻ tổng thể.
Nguyên nhân dư thừa estrogen
Có nhiều yếu tố tác động gây tăng nồng độ hormon estrogen trong cơ thể từ nội tiết tố đến thói quen sống và sinh hoạt. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến gây dư thừa estrogen mà chị em cần đặc biệt lưu ý:
- Cơ thể tăng sinh hormon estrogen hoặc giảm sản sinh các hormon khác: Mất cân bằng giữa hormon estrogen và các hormon khác như progesterone và testosterone là nguyên nhân chính gây dư thừa nội tiết tố nữ.
- Tác dụng phụ của thuốc: Sử dụng liệu pháp hormon thay thế hay thuốc tránh thai nội tiết có thể gia tăng nồng độ hormon estrogen. Một số loại thuốc kháng sinh, thuốc có nguồn gốc thảo dược hay phenothiazin cũng có thể ảnh hưởng đến trạng thái cân bằng hormon.
- Yếu tố di truyền: Trong gia đình có người có tiền sử estrogen cao thì nữ giới có xu hướng gặp tình trạng tương tự.
- Vấn đề sức khỏe: Béo phì, u buồng trứng, bệnh lý liên quan tới chức năng gan đều có thể gia tăng quá trình sản xuất hormon estrogen trong cơ thể.
Dấu hiệu nồng độ estrogen cao
Nhận biết sớm những dấu hiệu giúp chị em phụ nữ kịp thời phát hiện tình trạng dư thừa estrogen. Dư thừa hormon có thể gặp ở cả nam giới và nữ giới với những biểu hiện khác nhau:
Dấu hiệu thừa estrogen ở nữ giới
- Sưng, đau vùng ngực, xuất hiện khối u xơ trong vú
- Đầy hơi, tăng cân (đặc biệt tích mỡ ở vùng eo và hông)
- Suy giảm ham muốn tình dục
- Kinh nguyệt không đều, triệu chứng tiền kinh nguyệt nghiêm trọng
- Rối loạn tâm trạng, nữ giới có xu hướng dễ lo lắng hay hoảng loạn
- Rụng tóc, bàn tay và bàn chân lạnh
- Suy giảm trí nhớ, khó ngủ hoặc ngủ nhiều, có thể thường xuyên mệt mỏi
- Xuất hiện khối u xơ tử cung
Dấu hiệu thừa estrogen ở nam giới
- Vô sinh: Nồng độ hormon Estrogen cao ảnh hưởng đến quá trình sản xuất tinh trùng, gây ảnh hưởng tới sức khoẻ sinh sản.
- Vú to: Estrogen kích thích sự phát triển mô vú, khiến ngực trông to hơn.
- Rối loạn cương dương: Hormon mất cân bằng gây suy giảm chức năng cương dương, ảnh hưởng tới sức khoẻ sinh lý nam.
Biến chứng và tác hại của dư thừa nội tiết tố nữ
Nếu dư thừa estrogen trong thời gian dài mà không can thiệp điều trị kịp thời cơ thể sẽ phải “đối mặt” với nhiều biến chứng nghiêm trọng:
- Xuất hiện cục máu đông
- Bệnh lý liên quan tới tuyến giáp
- U vú lành tính
- Ung thư buồng trứng, ung thư vú
- Đột quỵ, đau tim
- Trầm cảm (đặc biệt ở nam giới)
Làm sao để biết thừa hay thiếu estrogen?
Để xác định chính xác nồng độ hormon estrogen trong cơ thể, bác sĩ sẽ thông qua các xét nghiệm và phương pháp chẩn đoán từ đó có phương pháp điều trị phù hợp:
- Xét nghiệm máu: Lấy mẫu máu để đo nồng độ hormon estrogen trong huyết thanh hay huyết tương.
- Xét nghiệm nước tiểu: Lấy mẫu nước tiểu trong vòng 24 giờ để phân tích hormon.
Trước khi xét nghiệm, bác sĩ có thể yêu cầu nữ giới ngưng sử dụng một số loại thuốc có thể làm thay đổi kết quả.
Phương pháp điều trị tình trạng thừa estrogen
Việc điều trị tình trạng dư thừa hormon estrogen phụ thuộc vào căn nguyên và mức độ mất cân bằng hormon. Kết hợp liệu pháp y khoa và thay đổi lối sống giúp điều trị hiệu quả tình trạng dư thừa estrogen:
- Phẫu thuật: Trong trường hợp nữ giới bị ung thư buồng trứng hay có nguy cơ cao mắc ung thư vú, bác sĩ có thể chỉ định cắt bỏ buồng trứng để giảm quá trình sản xuất hormon estrogen.
- Thuốc điều chỉnh hormon: Sử dụng thuốc giúp giảm nồng độ hormon estrogen hoặc cân bằng hệ nội tiết.
- Thay đổi chế độ ăn: Giảm lượng hormon estrogen bằng cách ăn ít chất béo, tăng cường bổ sung thực phẩm giàu chất xơ.
- Kiểm soát cân nặng: Giảm cân giúp ức chế quá trình sản xuất estrogen từ mô mỡ.
- Điều chỉnh thuốc: Nếu thuốc làm gia tăng nồng độ hormon estrogen, bác sĩ có thể chỉ định giảm liều hoặc đổi sang phương pháp điều trị khác.
Phòng ngừa tình trạng thừa estrogen
Chủ động phòng ngừa tình trạng dư thừa hormon estrogen chính là liệu pháp tốt nhất giúp tăng cường sức khỏe hệ nội tiết. Dưới đây là những thói quen sống khoa học lành mạnh giúp duy trì nồng độ estrogen ở mức cân bằng.
Ăn ngũ cốc nguyên hạt
Ngũ cốc nguyên hạt chứa hàm lượng cao chất xơ giúp tăng cường hấp thu tiền chất sản xuất estrogen cholesterol, nhờ đó giảm lượng hormon dư thừa trong cơ thể.
Ăn nhiều rau quả
Trái cây và rau củ chứa hàm lượng cao chất chống oxy hóa và vitamin giúp cân bằng nội tiết tố tự nhiên, giảm tình trạng dư thừa hormon estrogen. Chị em nên tăng cường bổ sung các loại rau quả như kiwi, nho, táo, dâu tây, cà rốt, khoai lang, dầu ô-liu vào thực đơn hàng ngày.
Hạn chế thịt đỏ
Thịt đỏ chứa hàm lượng cao protein và béo bão hòa có thể kích thích quá trình sản xuất hormon estrogen. Hạn chế ăn các loại thịt màu đỏ như thịt bò, thịt dê, thịt cừu và tránh ăn thực phẩm chế biến sẵn, đồ ngọt nhân tạo để kiểm soát hormon tốt hơn.
Kiểm soát tốt cân nặng
Duy trì cân nặng hợp lý giúp ngăn ngừa tình trạng mất cân bằng hormon. Chị em nên tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày và duy trì giấc ngủ 6-8 tiếng.
Tránh xa rượu và chất kích thích
Rượu, bia và thuốc lá gây rối loạn nội tiết tố và làm nồng độ hormon estrogen tăng cao. Thay vào đó, nên lựa chọn các thức uống lành mạnh như nước ép trái cây, sữa chua hoặc sinh tố.
Dư thừa nội tiết tố nữ có thể gây ra nhiều tác động tiêu cực tuy nhiên chị em hoàn toàn có thể kiểm soát thông qua thói quen ăn uống, sinh hoạt. Hãy chú ý lắng nghe cơ thể, duy trì chế độ sinh hoạt lành mạnh và thăm khám định kỳ để phát hiện sớm những bất thường. Chủ động phòng ngừa chính là “chìa khóa” giúp giữ gìn sức khỏe và gia tăng sự tự tin mỗi ngày!
Nguồn tham khảo:
- https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/22363-high-estrogen
- https://www.medicalnewstoday.com/articles/323280
- https://www.healthline.com/health/high-estrogen
